یکی از مشکلات مهم در سازمانهای مردمنهاد، تامین مالی پروژههای عامالمنفعهای است که مشغول به اجرا و یا حمایت از آن هستند. اغلب سمنهای ایرانی در تامین منابع مالی خود معمولا متکی بر حمایتهای یک نفر، یا یک شرکت، یا یک گروه خاص هستند. این در حالی است که پایداری منابع مالی هنگامی اتفاق خواهد افتاد که درآمدهای موسسه از منابع مختلف و متنوع، و همینطور از طریق روشهای متفاوت و از بطن مردم تامین شود.
اصولا در سازمانهای مردمنهاد (و بصورت مشابه در خیریهها) تفاوت جدی در موضوع روشهای درآمدزایی نسبت به سازمانهای انتفاعی، سازمانهای دولتی و حتی بخش عمومی وجود دارد. یکی از مشکلات سمنها آنجاست که چرخه درآمدزایی نسبت به چرخه هزینهها کاملا متفاوت میباشد. به عبارتی برای جلب مشارکت خیرین و حامیان باید مجموعه فعالیتهایی را انجام دهیم که هیچ ربطی به فعالیتهای ما در رابطه با پروژههای عامالمنفعه یا پوشش مددجویانمان ندارد. این شرایط موجب میشود تا مدیریت سمنها همیشه با موضوع تامین مالی به عنوان یک چالش مواجه باشد.
کتاب «اصول جمع آوری کمکهای مردمی» نوشته ریچارد مینتزر، با تالیف و ترجمه رضا درمان و سودابه درمان در همین راستا منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب که برای اولین بار به فارسی ترجمه میشود، در ۱۸ فصل به بررسی روش های موثر جذب کمک های مردمی در سازمان های خیریه و مردم نهاد می پردازد. ریچارد مینتزر روزنامه نگار آمریکایی و صاحب بیش از ۸۰ اثر در زمینه راه اندازی کسب و کار و توسعه مشاغل و کارآفرینی مبتنی بر شیوه های عملی و تجربی است و در این کتاب به مباحثی از جمله انتخاب نحوه جمعآوری کمک، سازماندهی گروهها، پرورش مهارتهای مورد نیاز برای یک مراسم موفق، ابزار ارتباط و شیوه کار، تبلیغ، جمعآوری پول با کمک شرکتهای تجاری، مشارکت کودکان و نوجوانان، اندازهگیری موفقیت و… می پردازد.
در بخشی از یادداشت مترجمان کتاب آمده است: «اکثر سازمانهای مردم نهاد ایرانی در تامین منابع مالی خود متکی بر حمایتهای یک نفر، یا یک شرکت، یا یک گروه خاص هستند. این در حالی است که پایداری مالی یک سازمان به واسطه بودن در بطن مردم حاصل میشود. این کتاب علی رغم روش تنظیم مندرجات و ترتیب مطالب آن، در حقیقت یک دستورالعمل نحوه برگزاری مراسم برای جمع آوری پول از مردم نیست و در واقع مجموعه ای است از ایدههای متفاوت در هر بخش که امیدواریم بتواند ذهن شما را تحریک نموده و موجب خلاقیت و ابداع روشهای جدید، سفارشی کردن روشهای کتاب با توجه به امکانات و نیازهای سازمان خودتان و یا حتی بهبود روشهای معمول و مورد استفاده در سازمانتان شود.»
رضا درمان میگوید: «کتاب «اصول جمعآوری کمکهای مردمی» کتابی است که مبتنی بر تجربیات سالها فعالیت در سمنهای ایرانی در حوزه درآمدزایی تالیف شده است. ساختار اصلی کتاب برگرفته از یک کتاب خارجی است. بعد از ترجمه این کتاب آنچه که دیدم مطالبی بود بسیار دور از ذهن خواننده ایرانی. موضوعی مانند نیکوکاری و حمایت مالی از آن وابستگی زیادی با مسایل فرهنگی خواننده دارد. به همین دلیل متن اصلی کتاب و بخصوص مثالهای آن نمیتوانستند گویای مطلب برای خواننده ایرانی باشند. لذا با دقت تمام مثالهای کتاب را مستند به تجربیات داخلی تغییر دادم. تقریبا در تمام بخشهای کتاب حرفهای زیادی برای گفتن داشتم که آنها را به متن اصلی کتاب اضافه کردم. سعی کردم تا در نهایت امانتداری دانستههای خودم را در این حوزه به خواننده کتاب منتقل نمایم.»
تامین منابع مالی در سمنها روشهای بسیار متنوعی را شامل میشود. این کتاب عمدتاً بر موضوع برگزاری همایش جمعآوری کمکهای مردمی متمرکز شده است. در این کتاب تلاش شده تا تمامی مراحل مورد نیاز و نکات لازم در این حوزه به بحث گذاشته شود. این کتاب علیرغم روش تنظیم مندرجات و ترتیب مطالب آن، در حقیقت یک دستورالعمل نحوه برگزاری مراسم جمعآوری کمکهای مردمی نیست. در حقیقت این کتاب مجموعهای است از ایدههای متفاوت در موضوعات مرتبط که امیدوارم بتواند ذهن شما را تحریک نموده و زمینه لازم را برای خلاقیت و ابداع روشهای جدید توسط شما فراهم آورد. بسیاری از تکنیکهایی که در این کتاب ارائه شدهاند به شکلهای مختلف در موسسه شما قابل استفاده میباشند. باید بتوانید این روشها را متناسب با شرایط و امکاناتی که در اختیار دارید سفارشی نموده و آنها را بکار بگیرید.
«اصول جمع آوری کمکهای مردمی» تنها کتاب در حوزه درآمدزایی در سمنها و خیریهها است که به زبان فارسی منتشر شده و درمان خواندن آن را به مدیران تمام سمنها و خیریهها و کارمندان آنها پیشنهاد میکند. او میگوید: «اگرچه محتوای این کتاب تمام داستان درآمدزایی نیست و فقط بخشی از موضوع را پوشش میدهد. اما به هر صورت موضوع مهمی است و بحث با همکاران درباره موضوعات آن میتواند منشا بروز ایدههای خلاقانهای متناسب با شرایط و امکانات موسسه باشد.»
عواید حاصل از فروش این کتاب به ساخت مدرسه و ارتقای دانش دانشآموزان مناطق محروم اختصاص خواهد یافت.
نویسنده: ریچارد مینتزر
تالیف و ترجمه: آقای دکتر رضا درمان