آموزش «دانش نظری» و «مهارتهای عملی» دو بخش به هم پیوسته در رشتههای فنی و حرفهای و هنرستانهای کار و دانش هستند که هدف نهایی آنها آماده کردن دانشآموزان برای ورود به بازار کار است. دانشآموزان با مهارتهایی که در سالهای دبیرستان میآموزند و تجربهای که از کار آزمایشگاهی یا کارگاهی کسب میکنند، قادر به انتخاب شغل مناسب، ایجاد کارگاههای فنی و بهره وری مناسب خواهند بود.
با این وجود، دانشآموزانی که در هنرستانهای مناطق محروم تحصیل میکنند در بیشتر اوقات به دلیل دسترسی نداشتن به امکانات فنی، دروس عملی را صرفا به صورت نظری میآموزند. چنین آموزشی نه تنها در راستای اهداف پیش بینی شده آموزش فنی و حرفهای نیست، که بحران بیکاری در مناطق محروم و فقدان تولید را در این مناطق شدت میبخشد.
بر همین اساس جامعه یاوری فرهنگی به عنوان یک سازمان مردم نهاد که از سال ۱۳۶۲ با رویکرد مدرسهسازی و مدرسهیاری به ایجاد فضاهای آموزشی و ارتقای کیفیت آموزش در مناطق محروم میپردازد، از سال ۱۳۹۳ طرح «تولید حین آموزش» را آغاز کرد.
در بخش اول این طرح، ۹ کارگاه فنی و حرفهای در شهرهای بیرجند، قاین، فردوس، سرایان، درمیان، خوسف، نهبندان و سربیشه از استان خراسان جنوبی و روستای جزه در بخش کوهپایه از استان اصفهان تجهیز و مواد اولیه تولید (پارچه، الگو، تجهیزات خیاطی و…) در اختیار دانشآموزان قرار گرفت. این دانشآموزان تحت نظارت مربیان با تجربه به تولید پوشاک (مانتو و شلوار دخترانه، بلوز و شلوار پسرانه) پرداختند که در نهایت تولیدات آنها توسط جامعه یاوری فرهنگی خریداری شده و میان افراد نیازمند همان استان توزیع گردید.
در ادامه این طرح، دانش آموزانی که با مهارت های حرفه ای طراحی و دوخت آشنا شده بودند، توانستند بازار کار جدیدی برای محصولاتشان پیدا کنند و به تولید محصولاتی مثل ساک های پارچه ای خرید، لباس های رسمی و مجلسی، پوشاک بیمارستانی و… بپردازند.
جامعه یاوری فرهنگی در این طرح موفق شد به اهداف زیر دست پیدا کند:
۱) دانشآموزان مناطق محروم فرصت یادگیری مهارتهای عملی پیدا کرده و در مقابل فعالیت خود، دستمزد دریافت میکنند که کمک هزینهای برای تحصیل آنها خواهد شد و امید به فعالیتهای تولیدی و اقتصادی را در آنها بالاتر میبرد.
۲) تولیدات این دانشآموزان در استان خودشان به مصرف میرسد و موجب گردش مالی در استانهای محروم میشود.
۳) دانشآموزان مناطق محروم اصول کارآفرینی را یاد میگیرند، با فرآیند تولید، بازاریابی، ارتباط با مشتری و… آشنا شده و آمادگی بیشتری برای تاسیس واحدهای کارگاهی کوچک در سالهای پس از تحصیل پیدا میکنند.
۴) جایگاه هنرستانها ارتقا یافته و تمایل برای ادامه تحصیل در رشتههای فنی و حرفهای و کار و دانش بیشتر میشود.