کارمند کسی است که به ازای انجام کار فکری در دستگاهی اداری، حقوق دریافت می‌کند و بناست که به طور دراز مدت اشتغال داشته باشد.
- روز کارمند
همه ساله در هفته دولت روز 4 شهریور به روز کارمند اختصاص می‌یابد و در این روز به منظور تجلیل از کارگزاران دولت جمهوری اسلامی و ارج نهادن به خدمت، با تبیین ملاک های انتخاب، کارمندان نمونه به عنوان نمایندگان خیل عظیم کارکنان نظام در اقصی نقاط کشور، انتخاب و مورد تشویق و تقدیر قرار می‌گیرند.
کارمندی در مفهوم جدید با رشد سرمایه‌داری و پس از انقلاب صنعتی شکل گرفت. دانشگاه‌های غرب که تامین‌کننده نیاز جریان تولید صنعتی بودند تربیت کارمندان را بر عهده گرفتند. جامعه‌شناسان مارکسیستی اصولاً قائل به وجود قشری به نام کارمند نیستند و جامعه را به دو طبقه کارگر و سرمایه‌دار تقسیم می‌کنند. اما جامعه شناسان سرمایه‌داری قشر کارمند را یکی از طبقات چندگانه می‌دانند که از طبقات متوسط است.
- تاریخچه پیداش شغل کارمندی
منشاء پیدایش کارمندان دولتی را باید در دربارها جستجو کرد که پادشاهان افراد خاصی را که دارای مهارت‌های لازم بودند بطور درازمدت -در قالب مزد زمانی- استخدام کردند، و آنان را به نظام ارزشی خود وفادار ساختند. با جایگزینی حکومت‌های جمهوری به جای پادشاهی، این کارمندان باید علاوه بر داشتن مهارت‌های لازم، وفاداری خود را به نظام حکومتی نیز آشکار می‌ساختند.
اما در خصوص کارمندان خصوصی، پس از انقلاب صنعتی بنگاه‌های تولیدی به افرادی که به شکل پیوسته در خدمتشان باشد نیازمند شدند و چنین کسانی را استخدام کردند. رفته‌رفته با تقویت این نیاز، ملاک‌ها و معیارهای پذیرش سخت‌تر می‌شد. تا اینکه موسسات آموزشی به مرکزی برای آموزش دانش‌های لازم به منظور ورود به مشاغل تبدیل شدند تا جایی که بیش‌تر افرادی که در پی شغل کارمندی بودند به این موسسات رجوع می‌کردند و پس از تحصیل و بدست آوردن مدارک لازم، برای استخدام مراجعه می‌کردند.
با گسترش جامعه صنعتی شمار کارمندان نسبت به کارگران به سرعت افزایش یافت، تا جایی که کارمندان به اهمیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابل توجهی رسیدند و علاوه بر دریافت حقوق مناسب، به پست های اجرایی متناسب رسیدند.
